Përshpejtuesi më i madh dhe më i fuqishëm i grimcave në botë përplasi protonet së bashku të premten, duke i sjellë shkencëtarët më afër kuptimit të Big Bang.
Studiuesit e CERN vendosën protonet në Large Hadron Collider (LHC), duke i dërguar ato në një tunel 27 km të gjatë me gati shpejtësinë e dritës për të rikrijuar atë që ndodhi 13.8 miliardë vjet më parë. LHC i përplasi grimcat së bashku me energji të paprecedentë në përpjekje për të shpërthyer ekzistencën e grimcave të reja masive që po fuqizojnë fshehurazi universin tonë.
LHC ka vendosur të mbajë rrezet në lëvizje deri të hënën, kur ekipi do të kapë energjinë për një analizë – dhe më shumë testime përplasjeje janë planifikuar deri në tetor. Arnaud Marsollier, kreu i medias në CERN, tha për mediat: “Kjo është padyshim emocionuese, mund t’ju them se shkencëtarët janë në hapat fillestare për të marrë valën e tyre të të dhënave për këtë vit dhe për të përmirësuar të kuptuarit tonë për natyrën. Mezi presim të shikojmë në më shumë detaje dhe të kërkojmë më tej për materien e errët me makinën tonë të Big Bang!”
Ekipi i CERN-it filloi testet paraprake muajin e kaluar duke dërguar miliarda protone rreth unazës së magneteve superpërçues të LHC-së për të rritur energjinë e tyre dhe për të siguruar që makina $4 miliardë ishte në gjendje pune. Përshpejtuesi ndodhet 300 metra nën tokë në kufirin e Francës dhe Zvicrës dhe u vu në punë për herë të parë më 10 shtator 2008. LHC punon duke i përplasur protonet së bashku për t’i ndarë ato dhe për të zbuluar grimcat nënatomike që ekzistojnë brenda tyre, dhe se si ato ndërveprojnë – shkencëtarët përdorin protonet për shkak se ato janë grimca më të rënda.
Pesha lejon humbje shumë më të ulët të energjisë për rrotullim përmes përshpejtuesit sesa grimcat e tjera si fotonet. LHC shkon në letargji gjatë muajve të dimrit çdo vit, pastaj nis punën pranverën e ardhshme – dhe kjo ndodhi më 8 mars.
Qëllimi ishte arritja e 6.8 teraelektronvolt (TeV) – një TeV është pothuajse e njëjta energji e lëshuar nga një mushkonjë fluturuese – një rekord që nuk është arritur kurrë në një përshpejtues grimcash. Ndërsa kjo mund të duket si një sasi shumë e vogël energjie, për një proton të vetëm është një sasi e jashtëzakonshme energjie. Shpejtësia e protoneve ishte vetëm 11 km/h më pak se shpejtësia e dritës.
