Prej disa dekadash, shkencëtarët në mbarë botën janë bërë gjithnjë e më të shqetësuar nga fakti se vajzat po arrijnë pubertetin në një moshë shumë më të re në krahasim me gjeneratat e mëparshme. Vajzat në shumë shtete të ndryshme të botës mësohet se kanë filluar menstruacionet deri në katër vjet më herët në krahasim me vajzat që jetonin një shekull më parë.
Në maj, të dhënat e reja treguan se ndërsa vajzat e lindura midis viteve 1950 dhe 1969 zakonisht fillonin menstruacionet në moshën 12.5 vjeçare, mesatarja u ul në moshën 11.9 vjeçare për brezin e lindur në fillim të viteve 2000. E njëjta prirje është vërejtur edhe në mbarë botën.
“Ne po shohim gjithashtu se këto mosha gjithmonë e më të reja në pubertet janë edhe më të theksuara në grupet me status më të ulët socio-ekonomik dhe grupet e pakicave etnike,” thotë Audrey Gaskins, një profesore e asociuar në Universitetin Emory në Atlanta, SHBA. “Kjo ka implikime të rëndësishme për shëndetin afatgjatë.”
Studiuesit si Gaskins janë kryesisht të shqetësuar se fillimi i pubertetit më herët mund të shkaktojë një kaskadë ngjarjesh që kanë pasoja të shumta më vonë në moshën madhore. Të dhënat e reja sugjerojnë se jo vetëm që mund të shkurtojë dritaren e fertilitetit, veçanërisht nëse këto gra hyjnë më shpejt në menopauzë, por edhe të shkurtojë jetën e tyre. Puberteti i parakohshëm është shoqëruar në mënyrë të përsëritur me një rrezik më të lartë të sëmundjeve që variojnë nga kanceri i gjirit dhe ovarian, sindromat metabolike si obeziteti dhe diabeti i tipit 2 dhe sëmundjet kardiovaskulare.
Gaskins thotë se deri 10 deri në 20 vjet më parë, shkencëtarët supozonin se shkaku i vetëm i pubertetit të parakohshëm ishte obeziteti i fëmijërisë, me proteinat e prodhuara nga qelizat dhjamore të quajtura adipokine që luanin një rol në stimulimin e boshteve HPA dhe HPG. “Vetëm kohët e fundit njerëzit kanë thënë: “Oh, kjo nuk i shpjegon të gjitha, dhe duhet të ketë faktorë të tjerë të përfshirë,” thotë ajo.
Një numër studimesh në tre vitet e fundit kanë vënë në dukje një shkak tjetër, më befasues – ndotjen e ajrit. Pjesa më e madhe e këtij studimi është bërë nga shkencëtarët në Korenë e Jugut, me Seul, Busan dhe Incheon që renditen në mesin e 100 qyteteve më të ndotura në botë sipas indeksit IQAir.
Një përmbledhje e publikuar së fundmi nga Universiteti Ewha Womens në Seul identifikoi një marrëdhënie të përsëritur midis ekspozimit ndaj ndotësve të ndryshëm dhe fillimit të hershëm të pubertetit. Disa nga fajtorët kryesorë duket se janë gazrat toksikë si dioksidi i squfurit, dioksidi i azotit, monoksidi i karbonit.
Në vitin 2022, një studim nga shkencëtarët në Poloni, një vend i njohur për cilësinë e dobët të ajrit për shkak të përhapjes së fabrikave me djegie qymyrguri, ekzaminoi të dhënat nga 1257 gra dhe gjeti një lidhje midis ekspozimit më të madh ndaj gazeve të azotit dhe menstruacioneve që ndodhin para moshës 11 vjeçare. Studimet duke përdorur përzierjet e grimcave të gjetura në mostrat e ajrit të brendshëm, kanë treguar se kimikatet e përfshira në këto grimca të imëta janë të afta të ndërveprojnë me receptorët për hormonet e ndryshme të përfshira në zhvillim – veçanërisht androgjenin dhe estrogjenin. Kjo potencialisht mund të shkaktojë një reaksion zinxhir që çon në fillimin e pubertetit.