Shkencëtarët e Universitetit të Southampton kanë ruajtur gjenomin e plotë njerëzor në një hapësirë ruajtëse prej kristali 5D – një format revolucionar i ruajtjes së të dhënave që mund të mbijetojë për miliarda vjet. Ekipi shpreson se kristali mund të sigurojë një plan për ta rikthyer njerëzimin nga zhdukja mijëra, miliona apo edhe miliarda vjet në të ardhmen, nëse shkenca e lejon. Teknologjia mund të përdoret gjithashtu për të krijuar një rekord të qëndrueshëm të gjenomave të specieve të rrezikuara të bimëve dhe kafshëve që përballen me zhdukjen.
Ndryshe nga formatet e tjera të ruajtjes së të dhënave që degradohen me kalimin e kohës, kristalet e memories 5D mund të ruajnë deri në 360 terabajt informacion (në madhësinë më të madhe) pa humbje për miliarda vjet, edhe në temperatura të larta. Ai mban Rekordin Botëror Guinness (i dhënë në 2014) për materialin më të qëndrueshëm të ruajtjes së të dhënave.
Kristali është i barabartë me kuarcin e shkrirë, një nga materialet më të qëndrueshme kimikisht dhe termikisht në Tokë. Mund të përballojë ekstremet e larta dhe të ulëta të ngrirjes, zjarrit dhe temperaturave deri në 1000°C. Kristali gjithashtu mund t’i rezistojë forcës së ndikimit të drejtpërdrejtë deri në 10 tonë për cm2 dhe është i pandryshuar nga ekspozimi i gjatë ndaj rrezatimit kozmik.
Ekipi në Southampton, i udhëhequr nga profesori Peter Kazansky, përdor lazer ultra të shpejtë për të futur me saktësi të dhënat në hapësirën nanostrukturore të orientuar. Ndryshe nga shënimi vetëm në sipërfaqen e një copë letre 2D ose shirit magnetik, kjo metodë e kodimit përdor dy dimensione optike dhe tre koordinata hapësinore për të shkruar në të gjithë materialin – prandaj përfshin “5D” në emrin e tij.
Kristali ruhet në arkivin Memory of Mankind – një kapsulë speciale kohore brenda një shpelle kripe në Hallstatt, Austri. Gjatë projektimit të kristalit, ekipi mori në konsideratë nëse të dhënat e mbajtura brenda tij mund të merren nga një inteligjencë që vjen pas nesh në të ardhmen e largët.
“Çelësi vizual i gdhendur në kristal i jep gjetësit njohuri se çfarë të dhënash ruhen brenda dhe si mund të përdoren“, thotë Prof Kazansky.
