Shkencëtarët japonezë dhe zviceranë kanë krijuar xham që gjeneron një rrymë elektrike kur ekspozohet ndaj dritës, një risi që ata shpresojnë se mund të çojë në prodhimin e energjisë së pastër.
Studiuesit në Institutin e Teknologjisë në Tokio dhe Institutin Federal Zviceran të Teknologjisë në Lozanë konfirmuan gjenerimin e një rryme elektrike përmes xhamit pasi ata gdhendën një qark në sipërfaqen e tij me një lazer femtosecond, i cili lëshon impulse ultra të shkurtra drite. Zbulimi i tyre u raportua në faqen e internetit të revistës shkencore amerikane Physical Review Applied në janar.
Yves Bellouard, një profesor i asociuar në shkollën zvicerane dhe drejtor i Laboratorit të saj Galatea, tha se teknologjia është “befasuese dhe inovative” pasi mund të transformojë një material pa shtuar asgjë.
Sipas ekspertit, një student në laboratorin e tij i quajtur Goezden Torun kishte përvojë paraprake duke përdorur një lazer femtosekond në lloje të ndryshme qelqi, duke përfshirë xhamin prej teluriti, një substancë industriale që përdoret për të bërë fibra optike. Projekti bashkëpunues përfshinte përdorimin e xhamit teluriti të përgatitur nga instituti japonez.
Gjatë studimit, Torun krijoi një kristal gjysmëpërçues xhami rastësisht. Me një qark të gdhendur me lazer në sipërfaqen e tij, xhami i teluritit gjeneroi një rrymë elektrike në reagim ndaj dritës ultravjollcë dhe të dukshme, thanë studiuesit.
“Ne nuk prisnim të shihnim atë lloj fenomeni duke përdorur lazer,” tha Tetsuo Kishi, një profesor i asociuar në institut. “Xhami është një material pasiv i cili thjesht e lejon dritën të kalojë, por pas përdorimit të një lazeri femtosekond, xhami shndërrohet në një material aktiv që mund të transmetojë rrymë elektrike si një gjysmëpërçues”, tha Kishi. “Ne mund të ndryshojmë formën e xhamit dhe ta bëjmë atë më të lehtë dhe më të hollë duke ndryshuar përbërjen në mënyrë që të jetë më e dobishme dhe praktike,” shtoi ai.
Megjithëse sfidat mbeten, studiuesit shpresojnë se do të vijë dita kur dritaret e mbuluara pjesërisht nga xhami teluriti i transformuar nga lazerët femtosekond mund të zhvillohen. “Ky do të ishte një burim i energjisë së pastër dhe do të reduktonte nevojën për lëndë djegëse fosile,” tha Bellouard.
