NASA po përballet me një garë kundër kohës për të shpëtuar një nga teleskopët e saj më të rëndësishëm hapësinorë. Neil Gehrels Sëift Observatory, i lëshuar në vitin 2004, ndodhet në një orbitë gjithnjë e më të paqëndrueshme dhe ka 90% mundësi të rikthehet në mënyrë të pakontrolluar në atmosferën e Tokës deri në fund të vitit 2026. Për të shmangur shkatërrimin e tij, NASA i ka dhënë një kontratë prej $30 milionë kompanisë private Katalyst, e cila do të tentojë një operacion unik: ngritjen e teleskopit në një orbitë më të sigurt përmes një mjeti robotik.
Sëift ka shërbyer për më shumë se dy dekada si një observator kyç për studimin e shpërthimeve të rrezeve gama, disa nga fenomenet më energjetike në univers, si dhe për vëzhgimin e objekteve të rralla kozmike, përfshirë kometa ndëryjore. Megjithatë, si të gjitha anijet në orbitë të ulët, edhe Sëift po ngadalësohet nga atmosfera shumë e hollë e Tokës. Aktiviteti i shtuar diellor vitet e fundit e ka përkeqësuar situatën, duke bërë që orbita e tij të bjerë më shpejt se parashikimet fillestare.
.jpg)
Zgjidhja e propozuar nga Katalyst përfshin ndërtimin e një anijeje robotike shërbimi, e cila do të lëshohet me një raketë Pegasus XL nga ajri, e transportuar nga një avion. Kjo metodë e pazakontë e nisjes e bën më të lehtë arritjen e orbitës specifike të Sëift. Sfida kryesore është se teleskopi nuk është projektuar për shërbim në orbitë, ndryshe nga Hubble, ndaj roboti duhet të lidhet me të pa dëmtuar instrumentet shumë të ndjeshme shkencore.
Sipas drejtuesve të Katalyst, misioni synon jo vetëm të shpëtojë një aset shkencor të klasit botëror, por edhe të provojë se SHBA mund të reagojë shpejt me robotë në orbitë. Nëse ky operacion ka sukses, ai mund të hapë rrugën për zgjatjen e jetës së shumë teleskopëve dhe observatorëve të tjerë hapësinorë në të ardhmen.
