Një raport i fundit nga Universiteti i Surrey-t në Britani paralajmëron se integriteti shkencor po cenohet nga një valë studimesh të cilësisë së ulët, të gjeneruara nga inteligjenca artificiale. I publikuar në PLOS Biology, studimi thekson një prirje shqetësuese të studimeve të formuluara në mënyrë të përsëritur, që shfrytëzojnë të dhënat publike – veçanërisht databazën amerikane NHANES (National Health and Nutrition Examination Survey). Këto studime përdorin shpesh metodologji të gabuara, të dhëna të përzgjedhura në mënyrë të njëanshme dhe analiza të thjeshta që shpërfillin kompleksitetin e sëmundjeve shëndetësore.
Ekipi kërkimor vërejti se që nga viti 2021 ka pasur një shpërthim të këtyre studimeve sipërfaqësore, që shpesh keqpërdorin mjetet e AI dhe qasjen në API për të krijuar përmbajtje që duket shkencore, por që nuk ka vlerë reale. Sipas Matt Spick, bashkautor dhe pedagog në Surrey, kjo valë publikimesh pseudoshkencore po ngarkon sistemin e rishikimit shkencor dhe po ndot literaturën akademike me rezultate të rreme. Ai e përshkruan këtë fenomen si “fantashkencë” që paraqitet si shkencë e mirëfilltë.
Studimi përfshiu një analizë të plotë të literaturës që përdor të dhënat NHANES në 10 vitet e fundit. Nga viti 2014 deri në 2021, publikoheshin mesatarisht katër studime të tilla në vit. Por numri u rrit ndjeshëm në vitet e fundit: 33 në 2022, 82 në 2023 dhe 190 vetëm në dhjetë muajt e parë të vitit 2024. Autorët vërejnë gjithashtu një ndryshim të madh në origjinën e studimeve, me një rritje të mprehtë të publikimeve të udhëhequra nga studiues me bazë në Kinë – nga vetëm 2 nga 25 (2014–2020), në 292 nga 316 (2021–2024).
Raporti paralajmëron se ky trend rrit rrezikun e futjes së përfundimeve të rreme në literaturën shkencore, duke dëmtuar besimin në kërkimin shkencor. Megjithëse AI dhe të dhënat e hapura kanë potencial, studimi bën thirrje për kujdes dhe rregulla më të forta në botimet shkencore.
