Shumica e njerëzve që kanë kaluar një natë pa fjetur e njohin shumë mirë ndjesinë e lodhjes. Edhe pse trupi është i rraskapitur fizikisht, truri ndihet i gëzuar dhe jo i tensionuar.
Tani, neurobiologët e Universitetit Northwestern janë të parët që zbulojnë se çfarë e prodhon këtë efekt tek personat që ndihen “si të dehur”. Në një studim të ri, studiuesit i privuan minjve gjumin dhe më pas ekzaminuan sjelljet e tyre dhe aktivitetin e trurit.
Organizimi eksperimental duhej të ishte mjaft i butë për të shmangur shkaktimin e stresit të konsiderueshëm për kafshët, por mjaftueshëm i pakëndshëm për të parandaluar që kafshët të bien në gjumë. Pas një nate pa gjumë, sjellja e kafshëve u bë më agresive, hiperaktive dhe të nxitur seksualisht, krahasuar me ato që përjetuan një gjumë të zakonshëm të natës. Duke përdorur mjete optike dhe të koduara gjenetikisht, studiuesit matën aktivitetin e neuroneve të dopaminës, të cilët janë përgjegjës për sistemin e shpërblimit të trurit, dhe zbuluan se aktiviteti ishte më i lartë te kafshët gjatë periudhës së shkurtër të humbjes së gjumit.
Jo vetëm që çlirimi i dopaminës u rrit gjatë periudhës akute të humbjes së gjumit, por edhe plasticiteti sinaptik u përmirësua për të ruajtur këtë humor dhe për ditët e ardhshme. Këto gjetje të reja mund t’i ndihmojnë studiuesit të kuptojnë më mirë se si gjendjet e humorit kalojnë natyrshëm. Gjetjet gjithashtu mund të mundësojnë në një kuptim më të plotë se si funksionojnë antidepresantët me veprim të shpejtë dhe të ndihmojë studiuesit të identifikojnë objektivat e panjohur më parë për ilaçet e reja kundër depresionit.
“Pagjumësia kronike është studiuar mirë dhe efektet e dëmshme të saj janë të dokumentuara gjerësisht,” tha Kozorovitskiy. “Por pagjumësia për një periudhë të shkurtër – si përshembull rasti i një studenti që përsërit gjithë natën para një provimi – është më pak e kuptuar. Ne zbuluam se humbja e gjumit shkakton një efekt të fuqishëm antidepresiv dhe rilidh trurin. Kjo është një kujtesë e rëndësishme se si aktivitetet tona rastësore, të tilla si një natë pa gjumë, mund të ndryshojnë rrënjësisht aktivitetin e trurit brenda pak orësh.”
